Dini Bilgiler

Nisa suresi 6. ayetteki “nikah çağı” ifadesi sadece erkekler için midir?

By Hadis- Dua | 28 Şubat 2018

Soru:

– Sahabe ve tabiin bunu nasıl anlamıştır, sadece erkek için mi yoksa her ikisi için mi?
– Açıklayabilir misiniz?

Cevap:

Değerli kardeşimiz,

– İlgili ayetin meali şöyledir:

“Yetimleri evlenme çağına varıncaya kadar gözetip deneyin. Akılca olgunlaştıklarını görürseniz, mallarını kendilerine teslim edin. Büyüyünce ellerinizden alacaklarını düşünerek o malları israfla tüketmeyin. İhtiyacı olmayan veli, yetim malına tenezzül etmesin. Muhtaç olan ise meşru surette, ihtiyaç ve emeğine uygun olarak yararlansın. Onlara mallarını teslim ettiğinizde, bunu şahitlerle tesbit ettirin. Hesap görücü olarak Allah kâfidir.” (Nisa, 4/6)

– Ayette yer alan “yetâmâ” (yetimler) kelimesi hem erkek hem de kız çocuklar için kullanılır. Nitekim, 3. ayette aynı kelime kız çocuklar için kullanılmıştır. Bu sebeple, kelimenin lügat manası itibariyle ayeti yalnız erkeklere tahsis etmek mümkün değildir.

– “Nikah çağına ulaşma” (beleğû’n-nikahe) cümlesi ve ayette devam eden diğer bazı kelimeler ise, Arapça gramer bakımından erkeklere ait bir ifadedir.

Ancak, Arapça lisanında ve tabiatıyla Kur’an’da genellikle erkekler için kullanılan kalıplarda kadınlar da zımnen dahildir ve öyle kabul edilir. Bu açıdan bakıldığında da ayeti erkelere tahsis etmek isabetli değildir.

– Tefsir kaynaklarında, bu ayette özellikle yalnız “erkeklerin söz konusu olduğu”na dair bilgilere rastlayamadık.

Tefsirlerde genellikle açıklamalar erkek çocuklarla ilgili ifadelerle yapılmıştır. Bunun da sebebi, genellikle hayat şartlarında asırlar boyunca, mal-mülk sahibi olmakta erkeklerin daha ön planda olduğu gerçeğidir. Hükümler ise, daha çok ekseriyete göredir. Bunun için ifade tarzlarında erkekler üzerinden yorumlar yapılmıştır.

– Bununla beraber, Kurtubi ve İbn Aşur gibi bazı tefsirlerde, ayette söz konusu edilen yetimlerin yalnız erkeler değil, aynı zamanda kız çocukların da buna dahil olduklarını belirten açık ifadelere yer verilmiştir. “Evlenme çağına varıncaya kadar gözetip deneyin.” mealindeki ayetin cümlesini açıklarken kullandıkları ilgili ifadelerinin bir kısmı şöyledir:

“Fakihlerden bir cemaat dedi ki; ayette yer alan küçükler (yetimler) ya erkek ya da kızlardır. Bunların rüşt çağına gelip gelmediklerini test etmek için erkeleri bir aylığına evin ihtiyacını gidermek ve bununla ilgili alışveriş yapmasına imkân verilir. Kızlar ise, evin içinde, örgü örnek, evin tedbir ve terbiyesiyle ilgili işler görmesine fırsat verilir. İşi iyi yaptıkları takdirde, artık malları kendilerine teslim edilebilir…” (bk. Kurtubî, 5/34; İbn Aşur, 4/238)