Kaza namazı olanlar sünnet kılamıyor mu?

İmam Şafi kendisi, kaza namazı borcun varsa sünnetleri kılamazsın, diyor mu?

Şafi mezhebine göre kaza namazı borcu olanların sünnet namazları kılmaları haram olduğu, boş zamanlarını kaza namazı kılmakla geçirecekleri hükmü var. İmam Şafi kendisi de bu görüşte midir? Ayrıca İmam Nevevi, İbn Hacer, İmam Gazali ve diğer şafi fukahasından kimler bu görüştedir? Bunları yazarsanız memnun olurum. Bu görüşte olmayanlar var, diye iddi edenler var. Onun için ispat gerekiyor, kaynak ve imamları yazarsanız iyi olur.

Değerli kardeşimiz,

– İmam Şafi ve İmam Nevevi’nin bu konuyla ilgili bir ifadelerine rastlayamadık.

– Şafii mezhebine göre, özürsüz kazaya kalmış namazın  fevri/acil olarak kaza edilmesi farzdır. Meşru bir özürden dolayı kazaya kalmış namazların kazası ise, acil değildir. Kişi fırsat buldukça kaza eder. (bk. Nevevi, el-Mecmu, 3/69); el-Cezeri, el-Mezahibü’l-Erbaa, 1/491)

İşte namaz borcu olan kimsenin sünnetleri kılıp kılmaması bu kurala göredir. Buna göre, -özürsüz olarak terk ettiği için- üzerinde kaza namazı borcu olan bir insan, bu namazları kılıp borcundan kurtuluncaya kadar gerek beş vakit namazların sünnetlerini, gerekse diğer nafileleri kılması haramdır. Çünkü bir an önce kazaları kılıp bitirmesi gerekir. (el-Mezahibü’l-Erbaa, I/492)

– İbn Hacer’in görüşüne göre, eğer kazaya kalmış olan farz namaz, meşru bir özürden dolayı kazaya kalmışsa, bu durumda o namazları acil olarak kaza etmek vacip olmadığı için sünnetleri kılabilir. Şayet özürsüz bir şekilde kazaya kalmışsa, bunları kaza etmeden sünnetleri kılmak caiz değildir. (bk. İbn Hacer el-Heytemî, el-Fetava’l-kübra, 1/189)

Ancak bu hükmün anlamı, diğer boş zamanları değerlendirmeyip, sadece sünnet yerine kaza kılarak borçların tamamlanması değil; kaza borcu olan kimselerin, sünnet kılacak kadar zaman bile kaza borçlarını geciktirmelerinin caiz olmadığıdır.

Demek ki, kaza namazı borcu olan bir müslüman, geçim sağlamak için çalışmak, yemek yemek, uyumak, farz-ı ayın olan ilmî tahsil etmek gibi mazeretler dışında kaza namazlarını geciktirmeden kılmalıdır.

Ayrıca, namazı mazeretsiz olarak vaktinde kılmama günahından kurtul­mak için kaza edilmesinin yanı sıra, böyle bir günahı bir daha işlememeye söz vererek tövbe etmek de gerekir. Mazereti nedeniyle namazı vaktinde kılamayan kişinin, mazereti ortadan kalktıktan sonra bu namazını kaza etmesi gerekir.