Cemaatle namaz kılarken, Fatiha suresini okuyamayan kişi ne yapmalı?

SORU:

Çoğu imamımız bizler daha besmeleyi bile çekemeden rükûya gidiyor. Şafii mezhebine göre Fatiha farz olduğuna göre; ben dilimdeki sıkıntı, üstüne bundan kaynaklanan vesvese sebebiyle bazen Fatiha’yı yetiştiremiyorum. Sırf bunun için cemaatle namaz kılmak istemiyorum. İmama yetişmek için okuyamadığımız Fatiha konusunda ne yapmamız gerekiyor? Şafii olarak namazlarımız sahih olmamış mı oluyor?

Hanefi mezhebine göre, okuyuş ister gizli / sessiz, ister açık / sesli yapılsın, her türlü namazda imamın okuması cemaat adına yeterlidir. İmama uyanın / cemaatin kıraat yapması tahrimen mekruhtur. Cemaat, sadece “Sübhaneke” duasını okur, bundan sonra susup imamın okuyuşunu dinler, imamın gizli okuduğu yerlerde ise susar.

Şafii Mezhebi`ne göre ise, imama uyan, hem açık, hem de gizli okuyuşlu bütün namazlarda Fatiha okumak zorundadır. Fatiha suresi, bütün rekatlarda okunur.

Bu nedenle, Şafii mezhebine göre:

a) Bir kimse namaza sonradan gelip rükuda imama yetişirse, Fatiha okumasına gerek yoktur. Rükuda yetiştiği rekat sayılır.

b) Bir kimse sonradan gelip kıyamda imama yetişirse, burada iki durum vardır: Eğer “Veccehtu” duasını okumadan doğrudan Fatiha suresini okursa, okuyabildiği kadar okur, gerisini terk eder ve bu rekatı da sayılır.

Eğer imama yetişen kişi “Veccehtu” duasını okursa, bu takdirde en az o dua kadar Fatiha suresinden okuması gerekir. Aksi takdirde o rekata yetişmemiş sayılır.

c) Bir kimse -sonradan değil de- baştan itibaren imama uyarsa, bu takdirde Fatiha suresini okuması şarttır. İmam acele edip rükuya vardığında bile, bir şafii Fatiha suresini biraz acele ile okusun, imam secdeye varmadan önce yetişsin.

d) Bir şafii “Euzu”duasını  okuduğu takdirde Fatiha suresini tamamen okuyamayacağını bilirse, onu terk eder, ondan sonraki rekatte okur. (Nevevi, el-Macmu, 3/325)

e) Fatiha suresini okumayı unutan kimse, selam verdikten hemen sonra hatırlarsa, kalkıp bir rekat daha kılar ve sehiv secdesi yapar. Eğer epey bir fasıla/aralık olduktan sonra hatırlarsa namazı yeninde kılar. Ancak, İmam Nevevi’nin de desteklediği diğer bir görüşe göre, bu durumda da namazı sahihtir bir daha kılmasına gerek yoktur. (bk. Mecmu, 3/332).

f) Hülasa: Şafii bir kimse, imamın arakasında namaz kılarken, Fatiha’yı yetiştiremiyorsa, Fatiha suresini tamamlar ve üç rüknü geriden takip etmek suretiyle namazını kılar. Bu konuda mazur sayılır. Namazı sahihtir. (bk. Mecmu, 4/213)

Fatiha’yı biraz hızlı okuyup üç rükün geriden de olsa, imama tabi olup cemaatle namaz kılmak, tek başına kılmaktan 25,27 kat daha faziletlidir. Öyle bir mazerete sığınarak cemaat terk edilmemelidir