Hangi durumlarda dualar kabul olur?

Kur’an’da geçen dua ayetlerinin mahiyeti nedir? Hangi durumlarda dualar kabul olur veya olmaz? Dua ile ilgili ayetler…

Kur’an-ı Kerim’de dua ile ilgili âyetler geniş bir yer tutar. İki yüz kadar âyet doğrudan doğruya dua konusundadır. Ayrıca tövbe, istiğfar gibi kulun Allah’a yönelişini ve O’ndan dileklerini ifade eden çok sayıda âyet de geniş anlamda dua ile alakalıdır. Konuyla ilgili âyetlerin bir kısmında insanların Allah’a dua etmeleri emredilmiş, duanın usûl, âdâb ve tesirleri üzerinde durulmuştur. (Bakara 2/186; Nisâ 4/32; A’râf, 7/29, 55, 180; Yûsuf, 12/86; Mü’min, 40/60)

HANGİ DURUMLARDA DUALAR KABUL OLMAZ?

Bazı âyetlerde şartlarına riayet edilmeyerek yapılan duanın kabul görmeyeceği ifade edilir. (Bakara, 2/200; Yûnus, 10/12, 22, 106; İsrâ, 17/11; Mü’minûn, 23/ 99-100; Kasas, 28/88; Fussılet, 41/51) Bu gruptaki âyetlerin çoğunda, dünyada iken Allah’ı ve O’nun hükümlerini tanımaktan kaçınan, ancak ahirette gerçeği anlayıp acı akıbetleriyle yüz yüze gelince pişmanlık duyacak olanların dünyaya yeniden döndürülmeleri için Allah’a yakarışları anlatılmıştır. 100’den fazla âyette peygamberlerin, diğer salih insanların veya toplulukların dualarına yer verilmiştir.

FATİHA’DAN SONRA EN ÇOK OKUNAN DUA

Bazı sûre ve âyetler örnek dua metinleri mahiyetindedir. Fâtiha Sûresi buna güzel bir örnektir. Bakara Sûresi’nin 201. âyetinde geçen, “Ey Rabbimiz! Bize dünyada da güzellik ver, ahirette de güzellik ver; bizi Cehennem azabından koru.” mealindeki dua, Fâtiha’dan sonra en çok okunan dua olmuştur.

PEYGAMBERİMİZİN EN ÇOK OKUDUĞU AYET

Enes b. Mâlik, Hz. Peygamberin dua ederken en çok bu âyeti okuduğunu (Buhârî, Deavât, 55) ve okunmasını tavsiye ettiğini (Müslim, Zikir, 23) belirtmiştir. Âl-i İmrân Sûresi’nin 8-9, 16, 53, 191-194. âyetleriyle, Furkân Suresi’nin 74. âyetinin de dua niyetiyle okunduğu görülür. İbrahim Sûresi’nde Hz. İbrahim’in (a.s.) duasını ihtiva eden 35-41. âyetler ve özellikle, “Rabbim! Hesap günü gelip çattığında beni, annemi, babamı ve müminleri bağışla.” mealindeki 41. âyet sıkça tekrar edilen dua âyetleridir.

Tâhâ Sûresi’nde Hz. Mûsâ’nın (a.s.) duası (Tâhâ, 20/25-35) özellikle kısa, canlı, ahenkli ve etkili cümleleriyle Kur’an’daki dua örneklerindendir. Bu âyetlerde “Rabbim! Yüreğime genişlik ver; işimi kolaylaştır; dilimin bağını çöz ki sözümü anlasınlar.” ifadeleriyle dua edilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de Hz. Eyüp’e (a.s.) nispet edilen dua cümleleri ayrı bir üslûp taşır. Bu âyetlerde Hz. Eyüp’ün (a.s.), son derece ağır bir hastalığa ve musibetlere mâruz kalmasına rağmen, dualarında Allah’tan istekte bulunmadığı, sadece durumunu arz etmekle yetindiği görülür (Enbiyâ, 21/83-84; Sâd, 38/41). İslam âlimleri onun bu tutumunu, sabır erdeminde yükselişin ve kulluk terbiyesinin en güzel örneği olarak değerlendirirler. (“Dua”, DİA, II, 536)