Erkeklerin kısa kollu elbise veya gömlekle namaz kılması mekruh mudur?

Soru: Uzun kollu bir giysiyi kıvırarak namaz kılmanın mekruh olduğunu okumuştum. Acaba uzun kollu olmayan, kısa kollu giysi ile kılınan namaz da yine aynı hükümde midir?

Cevap: Değerli kardeşimiz,

Gömlek ya da üstlüğün kollarını yukarıya sıvayıp öylece namaz kılmanın mekruh olduğu fetâvâ kitaplarında belirtilmiştir. Ancak kısa kollu gömlekle namaz kılmakta kerahet yoktur. Çünkü bu durumda kolları sıvayıp gömleğin kolunu yukarıda toplama söz konu­su değildir. Uzun kollu gömleğin kollarını indirmeden o vaziyette tutmakta laubalilik vardır; ama kısa kollu gömlekte bu söz konusu değildir.

Bu hususta fazla bir hassasiyete gerek yoktur; önemli olan kalb yatışkanlığı ve gönül huzuru içinde Hakkın huzurunda durup kulluk görevini yerine getirmektir. Dinimiz şekille fazla meşgul ol­maz; kalbe ve amele bakar. Sıcak bir mevsimde kısa kollu gömlek­le namaz kılanlara dokunmakta yarar yok, zarar vardır. Kaldı ki fukaha böyle bir kıyafetle namaz kılmaya cevaz vermiştir. Her şeye rağmen uzun kollu gömlekle kılmak takvaya daha yakındır.

Gömlek, üstlük ve benzeri bir elbisenin sağ tarafını koltuk al­tından, sol tarafını omuz üzerinden geçirmek suretiyle giyinerek na­maz kılmak mekruhtur. Çünkü böyle yapmakta lâubalilik vardır. Ancak hacda tavaf yapılırken buna cevaz verilmiş, hattâ sünnet sa­yılmıştır. (Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 1/361)

Bu kısa açıklamadan sonra şu bilgileri de vermekte fayda görüyoruz:

– Fıkıh kaynaklarında kısa kollu gömlekle değil, kolu sıvamak suretiyle ortaya çıkan açık kolla namaz kılmak mekruhtur. (bk. el-Cezerî, el-Fıkhu Ala’l- Mezahibi’l-Arbaa, 1/275).

– Maliki mezhebine göre, eğer bu kolu sıvamak sırf namaz kılmak için yapılmamış, normal bir âdet üzere giyilmişse, namazda da kullanılmasında bir kerahet yoktur. (bk. el-Cezeri, a.g.e)

– Hanefi mezhebine göre, kolu sıvamak eğer dirseklere kadar olursa mekruhtur, dirseklerin altına kadar sıvanırsa mekruh olmaz. (bk. V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî,1/781)

– Fetava-yı Hindiye’de yer alan “Bir kimse gömleğinin kollarını dirseklerine kadar kaldırarak namaz kılarsa mekruh olur.” (Fetava Kadihan’dan naklen, Fetava Hindiye, Daru’l-fikr, 1310, 1/106) şeklindeki ifadesinden de bunu anlamak mümkündür.

– Nitekim, bir kısım Hanefi alimleri “dirseklere kadar kaldırma” kaydından hareketle, dirseklerden aşağı bir yere kadar kolları sıvanmanın mekruh olmadığını belirtmişlerdir. (bk. İbn Abidin, Reddu’l-Muhtar, 1/641)

– Ehl-i sünnetin dört mezhebinin hükümlerini derleyen iki büyük fıkıh kaynağı olan el-Cezerî’nin “el-Fıkhu Ala’l-Mezahibi’l-Arbaa”sı ile Vehbe Zuhayli’nin “el-Fıkhu’l-İslamî” adlı eserde “kolsuz gömlekle namaz kılmayı” namazın mekruhları arasında saymamaları da bunun mekruh olmadığını göstermektedir. (bk. el-Cezerî, a.g.e,1/274-284; V. Zuhaylî, a.g.e, 1/771-787)

– Hanefi fıkıh kaynaklarının en büyüğü sayılan el-Mebsut (1/31-32), el-Bedai’(1/215-220), İbn Abidin (a.g.e) gibi kaynaklarda da “kolsuz gömlekle namaz kılmayı” namazın mekruhları arasında saymamışlardır.

– Aslında bazı âlimlere göre, kolların sıvanması (kolların açık olmasından dolayı değil) hadiste “elbiseyi toplamaktan nehyedildim” hadisin emrinden dolayıdır. Nitekim, İbn Abbas’tan yapılan rivayete göre, Peygamberimiz (s.a.m) şöyle buyurdu:

“Ben yedi uzuv üzerinde secde etmek, elbiseyi ve saçı toplamamakla emrolundum.” (Müslim, Salat, 227, 228)

– İmam-ı Nevevi, saçı toplamak, elbiseyi toplamak (örneğin pantolonun paçalarını sıvamak) veya kolları sıvamak tenzihen mekruhtur. (bk. Nevevî, Şerhu Sahihi Müslim, IV/209)

– Bütün bu açıklamalardan anlaşılıyor ki, paçaları sıvamak gibi, gömleğin kollarını sıvayıp namaz kılmak da tenzihen mekruhtur. Uzun kollu gömlek namazın adabına daha uygun olmakla beraber, kısa kolla namaz kılmakta da herhangi bir kerâhet yoktur.

Selam ve dua ile…